Bên cạnh những triệu chứng tiêu biểu như ợ nóng, khó nuốt, ợ chua,… nhiều người còn thắc mắc liệu trào ngược dạ dày có gây ho hay không? Bài viết này sẽ đi sâu vào giải thích nguyên nhân, biểu hiện và cách phân biệt ho do trào ngược dạ dày với các bệnh lý khác, đồng thời cung cấp giải pháp khắc phục và phòng ngừa hiệu quả.
1. Tìm hiểu về bệnh trào ngược dạ dày
1.1. Định nghĩa
Trào ngược dạ dày (GERD) là hiện tượng axit và thức ăn từ dạ dày trào ngược lên thực quản, gây kích ứng và dẫn đến một loạt các triệu chứng khó chịu. Đây là một bệnh lý tiêu hóa phổ biến, ảnh hưởng đến một tỷ lệ đáng kể dân số trên toàn thế giới.
1.2. Tình trạng phổ biến
Theo thống kê, khoảng 20-30% người trưởng thành tại Việt Nam mắc bệnh trào ngược dạ dày ít nhất một lần mỗi tháng. Tỷ lệ mắc bệnh có xu hướng gia tăng trong những năm gần đây, đặc biệt là ở các thành phố lớn.
1.3. Triệu chứng điển hình
– Ợ nóng: Cảm giác nóng rát sau xương ức, lan lên cổ họng, có thể kèm theo cảm giác đắng miệng.
– Khó nuốt: Cảm giác nghẹn, vướng víu khi nuốt thức ăn.
– Ợ chua: Vị chua trào lên cổ họng.
– Ho khan: Ho dai dẳng, đặc biệt vào ban đêm.
– Đau họng: Do axit dạ dày kích ứng niêm mạc họng.
– Buồn nôn, nôn mửa.
Trào ngược dạ dày (GERD) là hiện tượng axit và thức ăn từ dạ dày trào ngược lên thực quản, gây kích ứng và dẫn đến một loạt các triệu chứng khó chịu
2. Giải thích: Trào ngược dạ dày có gây ho không?
2.1. Cơ chế trào ngược
– Van tâm vị yếu: Van tâm vị là cơ vòng nằm giữa dạ dày và thực quản, có chức năng ngăn chặn sự trào ngược của axit dạ dày. Khi van tâm vị yếu hoặc bị tổn thương, axit có thể dễ dàng trào ngược lên thực quản, gây kích ứng và dẫn đến ho.
– Tăng tiết axit dạ dày: Một số yếu tố như chế độ ăn uống nhiều dầu mỡ, đồ cay nóng, sử dụng bia rượu, cà phê,… rất dễ gây kích thích dạ dày tiết ra nhiều axit hơn bình thường. Lượng axit dư thừa này có thể trào ngược lên thực quản, gây ho.
– Yếu tố khác: Một số yếu tố khác bao gồm: mang thai, béo phì, thoát vị hiatal, rối loạn tiêu hóa,…cũng có thể góp phần làm tăng nguy cơ trào ngược dạ dày gây ho
2.2. Kích thích đường hô hấp
– Axit trào ngược gây kích ứng: Khi axit dạ dày trào ngược lên thực quản, nó có thể tiếp tục di chuyển lên cổ họng và khí quản, gây kích ứng niêm mạc đường hô hấp. Kích ứng này dẫn đến phản xạ ho để loại bỏ chất kích thích.
– Phản xạ ho để loại bỏ chất kích thích: Ho là một phản xạ tự nhiên nhằm loại bỏ các chất kích thích ra khỏi đường hô hấp. Khi axit dạ dày trào ngược gây kích ứng, cơ thể sẽ phản ứng bằng cách ho để loại bỏ axit và các chất kích thích khác.
2.3. Biểu hiện ho do trào ngược dạ dày
– Ho khan, dai dẳng: Ho do trào ngược dạ dày thường là ho khan, không có đờm. Ho có thể xảy ra bất cứ lúc nào trong ngày, nhưng thường nặng hơn vào ban đêm khi bạn nằm ngủ.
– Ho tăng nặng vào ban đêm: Khi bạn nằm ngủ, axit dạ dày dễ dàng trào ngược lên thực quản hơn do lực hấp dẫn. Do đó, ho do trào ngược dạ dày thường nặng hơn vào ban đêm.
– Có thể kèm theo ợ nóng, khàn tiếng: Ngoài ho, người bệnh trào ngược dạ dày gây ho cũng có thể có các triệu chứng khác như ợ nóng, ợ chua, khàn tiếng, đau họng,…
Ho do trào ngược dạ dày thường là ho khan, không có đờm. Ho có thể xảy ra bất cứ lúc nào trong ngày, nhưng thường nặng hơn vào ban đêm khi bạn nằm ngủ.
3. Phân biệt ho do trào ngược dạ dày với các bệnh lý khác
Ho là một triệu chứng phổ biến của nhiều bệnh lý khác nhau, để phân biệt ho do trào ngược với các bệnh lý khác như sau:
– Ho do cảm lạnh, cúm: Ho do cảm lạnh, cúm thường đi kèm với các triệu chứng khác như sổ mũi, nghẹt mũi, đau họng, sốt,… Ho do cảm lạnh, cúm thường tự khỏi trong vòng 1-2 tuần.
– Ho do hen suyễn: Ho do hen suyễn thường là ho khan, dữ dội, thường xảy ra vào ban đêm hoặc khi tiếp xúc với các tác nhân dị ứng. Ho do hen suyễn thường đi kèm với các triệu chứng khác như khó thở, thở khò khè, tức ngực,…
– Ho do viêm phế quản: Ho do viêm phế quản thường là ho có đờm, màu vàng hoặc xanh lá cây. Ho do viêm phế quản có thể đi kèm với các triệu chứng khác như sốt, ớn lạnh, đau ngực, khó thở,…
Dấu hiệu cảnh báo cần đi khám:
– Ho kéo dài hơn 3 tuần
– Ho nặng khiến bạn khó thở, mất ngủ
– Ho ra máu
– Sốt cao
– Đau ngực dữ dội
– Khó nuốt
Bên cạnh những triệu chứng tiêu biểu như ợ nóng, khó nuốt, ợ chua,… nhiều người còn thắc mắc liệu trào ngược dạ dày có gây ho hay không?
4. Phương pháp chẩn đoán chính xác trào ngược dạ dày gây ho
Bên cạnh việc dựa trên các triệu chứng lâm sàng điển hình như ợ nóng, ợ chua, ợ nóng, nghẹn,… bác sĩ có thể áp dụng một số phương pháp chẩn đoán khác để xác định chính xác bệnh trào ngược dạ dày và mức độ nghiêm trọng của bệnh, bao gồm:
4.1. Nội soi dạ dày thực quản
Đây là phương pháp chẩn đoán trực tiếp, giúp bác sĩ quan sát trực tiếp niêm mạc dạ dày, thực quản và xác định các tổn thương do trào ngược axit gây ra như viêm, loét, hẹp,…Nội soi thường được thực hiện bằng ống soi mềm, đưa qua đường miệng vào dạ dày và thực quản. Quá trình nội soi diễn ra nhanh chóng, không gây đau đớn và người bệnh có thể về nhà ngay sau khi nội soi.
4.2. Chụp X quang thực quản dạ dày
Phương pháp này sử dụng tia X để cho ra hình ảnh của dạ dày và thực quản. Bác sĩ có thể yêu cầu bạn uống một dung dịch cản quang trước khi chụp X quang để giúp hình ảnh rõ ràng hơn. Chụp X quang có thể giúp phát hiện các bất thường về cấu trúc của dạ dày và thực quản, chẳng hạn như thoát vị hiatal, có thể góp phần gây trào ngược dạ dày.
4.3. Theo dõi pH thực quản 24 giờ
Phương pháp này sử dụng một ống nhỏ được đưa qua đường mũi vào thực quản để đo độ pH (mức độ axit) trong thực quản trong 24 giờ. Thông tin thu thập được giúp bác sĩ xác định xem bạn có bị trào ngược axit nhiều hay không và xảy ra vào thời điểm nào trong ngày.
4.4. Đo áp lực nhu động thực quản HRM
Phương pháp này sử dụng một ống nhỏ được đưa qua đường mũi vào thực quản để đo trở kháng điện của thực quản. Đo trở kháng giúp bác sĩ xác định khả năng co bóp của thực quản và phát hiện các cơn trào ngược không axit (chỉ có thức ăn trào ngược lên chứ không có axit).
Tại bệnh viện Đa khoa Quốc tế Thu Cúc – một trong những cơ sở y tế uy tín tại Việt Nam, đi đầu trong việc ứng dụng các kỹ thuật y khoa hiện đại vào chẩn đoán và điều trị bệnh. Nhằm mang đến dịch vụ chăm sóc sức khỏe toàn diện cho người bệnh, Bệnh viện Thu Cúc đã áp dụng thành công và hiệu quả hai phương pháp tiên tiến: Đo pH thực quản 24 giờ và Đo áp lực nhu động thực quản phân giải cao HRM. Từ đó đã giúp Bệnh viện Thu Cúc chẩn đoán chính xác các bệnh lý trào ngược dạ dày thực quản và đưa ra phác đồ điều trị hiệu quả cho người bệnh. Nhờ vậy, chất lượng cuộc sống của người bệnh được cải thiện đáng kể.
Lưu ý, các thông tin trên chỉ dành cho mục đích tham khảo và tra cứu, không thay thế cho việc thăm khám, chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh cần tuân theo hướng dẫn của bác sĩ, không tự ý thực hiện theo nội dung bài viết để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
