Mãn kinh là dấu mốc quan trọng về sức khỏe của phụ nữ. Đó là giai đoạn có nhiều thay đổi về mặt cơ thể, tâm sinh lý và người phụ nữ đã chuyển sang thời kỳ hoàn toàn mới.
Chính vì vậy, rối loạn trầm cảm là một hội chứng rất hay gặp ở phụ nữ, nhất là phụ nữ lớn t.uổi và tỷ lệ này càng tăng trong giai đoạn xung quanh t.uổi mãn kinh gây ảnh hưởng đến sinh hoạt của người bệnh.
Các yếu tố dễ dẫn đến trầm cảm
Nguyên nhân chính dẫn đến quá trình t.iền mãn kinh – mãn kinh là do sự suy giảm hoạt động từ não bộ, tuyến yên xuống buồng trứng, đặc biệt buồng trứng có sự giảm nhanh số nang noãn chức năng, do vậy giảm các hormon nữ. Tiến trình này khiến nồng độ của progesterone và estrogen trồi sụt thất thường gây ra “cơn giông tố” với hàng loạt rối loạn về sức khỏe, sắc đẹp và sinh lý, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của phụ nữ.
Phụ nữ bước vào t.uổi mãn kinh là thời kỳ gây xáo trộn tâm lý nhiều; một nghiên cứu tiến cứu trong 10 năm chỉ ra rằng phụ nữ có nguy cơ bị trầm cảm nặng cả trong và sau mãn kinh. Nghiên cứu thực hiện trên 221 phụ nữ từ 42-52 t.uổi, loại trừ những phụ nữ đang trong giai đoạn t.iền mãn kinh.
Tiến hành sàng lọc đầy đủ để loại trừ những phụ nữ đã và đang có rối loạn trầm cảm để không làm ảnh hưởng kết quả nghiên cứu. Sau một thời gian nghiên cứu thấy rằng những phụ nữ này có nguy cơ mắc trầm cảm rất cao khi bước vào thời kỳ bắt đầu và 2 năm sau khi mãn kinh. Một điều rất ngạc nhiên rằng thời kỳ sau mãn kinh còn có nguy cơ trầm cảm cao hơn thời kỳ t.iền mãn kinh.
Và trên thực tế nhiều ý kiến cho rằng trầm cảm ở phụ nữ mãn kinh do một số yếu tố như: Có những sự kiện bất lợi trong cuộc sống như: kinh tế khó khăn, việc làm, quan hệ gia đình, trình độ học vấn, sử dụng thuốc điều trị,…
Cụ thể, kết quả khảo sát trên 64 phụ nữ quanh t.uổi mãn kinh (40-55 t.uổi) thấy trầm cảm có liên quan với các yếu tố bao gồm: Trình độ học vấn, đã từng phải đi thăm khám về tâm sinh lý, t.iền căn đã được chẩn đoán trầm cảm và sử dụng những thuốc chống suy nhược cơ thể, tỷ lệ trầm cảm là 39,1%… khiến phụ nữ mãn kinh mắc bệnh trầm cảm.
Tư vấn cho phụ nữ độ t.uổi tiền mãn kinh – mãn kinh.
Những biểu hiện
Giai đoạn 40-45 t.uổi, chu kỳ k.inh n.guyệt thưa dần và không đều, đó là giai đoạn t.iền mãn kinh. Trong nhiều thế kỷ qua, người ta đã nhận thấy giai đoạn mãn kinh thường kết hợp với sự tăng tần suất và độ trầm trọng của trầm cảm. Trầm cảm ở phụ nữ mãn kinh vừa mang đặc điểm của trầm cảm nói chung, song cũng có những đặc trưng riêng biệt cả về tỷ lệ và bệnh cảnh lâm sàng.
Nhiều phụ nữ mãn kinh khi mắc bệnh có cảm giác buồn rầu, ủ rũ hoặc bực bội, khó chịu. Cảm giác mệt mỏi, thiểu lực, uể oải. Khó tập trung và không thể nắm bắt được thông tin. Giảm sút lòng tự tin. Mất quan tâm thích thú trong sinh hoạt hằng ngày, công việc hoặc giải trí.
Có ý nghĩ chán nản, buông xuôi, ít chăm sóc bản thân hoặc gia đình, tự cho mình không xứng đáng hoặc buộc tội. Rối loạn giấc ngủ (khó ngủ, ít ngủ, thức dậy sớm hoặc ngủ nhiều). Ăn ít hoặc ăn không ngon miệng, đôi khi ăn quá nhiều.
Khi trầm cảm nặng thường có triệu chứng sút cân (giảm 50% trọng lượng cơ thể trong vòng 4 tuần), giảm ham muốn t.ình d.ục, ít ngủ, thức giấc sớm, có kèm hoang tưởng và ảo giác. Tình trạng trên kéo dài ít nhất 2 tuần. Khi người bệnh có 5 trong các biểu hiện trên cần đưa đến bác sĩ thăm khám và điều trị.
Cần làm gì?
Thể dục, chế độ ăn và dùng thuốc chống trầm cảm là các yếu tố rất quan trọng. Chúng ta không chắc rằng liệu trầm cảm sau mãn kinh chỉ ảnh hưởng tạm thời hay lâu dài. Đôi khi chế độ ăn có thể ngăn chặn trầm cảm sau mãn kinh.
Vì vậy, phụ nữ trong t.uổi mãn kinh, nhất là những phụ nữ có triệu chứng t.iền mãn kinh rầm rộ cũng như tình trạng gia đình rắc rối, kinh tế khó khăn, chấn thương tâm lý… cần được khám và tầm soát trầm cảm để phát hiện sớm và có hướng điều trị kịp thời những rối loạn trầm cảm nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống cho người phụ nữ giúp họ vượt qua một cách nhẹ nhàng giai đoạn khó khăn này.
Căng thẳng trong thai kỳ không tốt cho não bộ của trẻ
Theo một nghiên cứu công bố mới đây của các nhà khoa học Scotland, những đ.ứa t.rẻ sinh ra từ người mẹ hay bị căng thẳng trong thai kỳ có thể bị rối loạn cảm xúc trong suốt cuộc đời.
Từ lâu, các bác sĩ luôn khuyến cáo phụ nữ cần phải được nghỉ ngơi và thả lỏng tinh thần trong thai kỳ. Bởi mọi cảm xúc căng thẳng hay tức giận đều có thể sẽ gây ra những ảnh hưởng đáng kể, mà trước tiên là đối với chính người mẹ: rối loạn giấc ngủ, mệt mỏi, cáu kỉnh, thậm chí là trầm cảm,…
Theo nghiên cứu mới đây của các nhà khoa học thuộc Đại học Edinburgh, stress trong thai kỳ cũng có tác động đến sự phát triển của thai nhi. Để đi tới kết luận này, các nhà nghiên cứu đã thu thập mẫu tóc của 78 phụ nữ mang thai để đ.ánh giá tỷ lệ cortisol trong 3 tháng cuối thai kỳ.
Cortisol là một loại hormone (do tuyến thượng thận sản xuất) đặc biệt liên quan đến căng thẳng, lo lắng và căng thẳng. Bên cạnh đó, các thai phụ cũng được kiểm tra bằng các phương pháp không xâm lấn và không nguy hiểm để theo dõi sự phát triển thích hợp của não bộ thai nhi.
Kết quả: Đối với những thai phụ thường xuyên căng thẳng (và do đó có mức cortisol cao), thai nhi có sự phát triển của hạch hạnh nhân hơi khác so với bình thường. Hạch hạnh nhân là nơi xử lý cảm xúc ở não bộ.
Theo các nhà nghiên cứu, những đ.ứa t.rẻ được sinh ra từ những bà mẹ căng thẳng có thể gặp các vấn đề về cảm xúc trong suốt cuộc đời. Do đó, phụ nữ cần phải chú ý chăm sóc sức khỏe tinh thần trong thời kỳ mang thai, bằng cách thực hành các hoạt động thư giãn (yoga, Pilates, thiền chánh niệm, nghệ thuật trị liệu…) và yêu cầu sự giúp đỡ của chuyên gia nếu cần thiết./.
