UBND TP Hà Nội vừa ban hành Quyết định số 1281/QĐ-UBND về việc phê duyệt Đề án “Xử lý chất thải y tế nguy hại thành phố Hà Nội đến năm 2020, định hướng đến năm 2025″.
Chất thải y tế nguy hại ngày càng gia tăng
Gia tăng chất thải y tế
Đề án áp dụng cho các cơ sở khám chữa bệnh và cơ sở y tế dự phòng (trừ phòng khám bác sĩ gia đình; phòng chẩn trị y học cổ truyền; cơ sở dịch vụ đếm mạch, đo nhiệt độ, đo huyết áp; chăm sóc sức khỏe tại nhà; cơ sở dịch vụ hỗ trợ vận chuyển người bệnh trong nước và ra nước ngoài; cơ sở dịch vụ kính thuốc; bệnh xá; y tế cơ quan, đơn vị, tổ chức).
Đề án đ.ánh giá thực trạng về tình hình phát sinh; hiện trạng phân loại, thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải y tế nguy hại (rắn, lỏng) trên địa bàn thành phố; đề xuất các mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp nhằm đảm bảo các cơ sở y tế trên địa bàn thành phố thực hiện xử lý chất thải y tế nguy hại theo đúng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường; đảm bảo kinh tế, hiệu quả và dễ quản lý theo đúng quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường.
Đến năm 2020, tổng lượng chất thải y tế phát sinh một ngày trên địa bàn Hà Nội là 15,8 tấn/ngày
Theo số liệu thống kê, tổng lượng chất thải y tế phát sinh trên địa bàn thành phố là khoảng 27.522 kg/ngày; trong đó chất thải y tế nguy hại khoảng 8.448 kg/ngày (chiếm khoảng 30%), chất thải rắn thông thường khoảng 19.074 kg/ngày. Dự báo đến năm 2020, khối lượng chất thải của các cơ sở y tế trên địa bàn thành phố phát sinh trung bình khoảng 90 tấn/ngày; đến năm 2030 sẽ phát sinh khoảng 150 tấn/ngày.
Hiểm nguy từ chất thải y tế
Theo các chuyên gia y tế, việc tiếp xúc với các chất thải y tế có thể gây nên bệnh tật hoặc tổn thương cho cơ thể do các vật sắc nhọn (như kim tiêm). Các vật sắc nhọn này không chỉ gây nên những vết cắt, đ.âm mà còn gây n.hiễm t.rùng các vết thương nếu vật sắc nhọn đó bị nhiễm tác nhân gây bệnh.
Như vậy, những vật sắc nhọn ở đây được coi là loại chất thải rất nguy hiểm bởi nó gây tổn thương kép (vừa gây tổn thương, vừa gây bệnh truyền nhiễm như viêm gan B, HIV…).
Hơn nữa, trong chất thải y tế lại chứa đựng các tác nhân gây bệnh truyền nhiễm như tụ cầu, HIV, viêm gan B. Các tác nhân này có thể thâm nhập vào cơ thể qua các vết trầy xước, vết đ.âm x.uyên, qua niêm mạc, qua đường hô hấp (do hít phải), qua đường tiêu hóa (do nuốt hoặc ăn phải).
Nước thải bệnh viện còn là nơi “cung cấp” các vi khuẩn gây bệnh, nhất là nước thải từ những bệnh viện chuyên về các bệnh truyền nhiễm cũng như trong các khoa lây nhiễm của các bệnh viện. Những nguồn nước thải này là một trong những nhân tố cơ bản có khả năng làm lây lan các bệnh truyền nhiễm thông qua đường tiêu hóa.
Đặc biệt, nguy hiểm khi nước thải bị nhiễm các vi khuẩn gây bệnh có thể dẫn đến dịch bệnh cho người và động vật qua nguồn nước khi sử dụng nguồn nước này vào mục đích tưới tiêu, ăn uống…
Như vậy, nếu việc thu gom, phân loại và xử lý các chất thải y tế không đảm bảo đó sẽ gây ảnh hưởng tới sức khỏe cộng đồng và nhất là của những người trực tiếp tiếp xúc với chất thải.
Cơ sở yếu kém trong phân loại chất thải
Hầu hết cấp y tế cơ sở đều yếu kém trong việc phân loại chất thải y tế
Tại Hà Nội, chất thải rắn y tế nguy hại hiện đang được xử lý chủ yếu tại chỗ, xử lý theo cụm và xử lý tập trung; thu gom, xử lý 100% lượng chất thải nguy hại lây nhiễm thuộc khối công lập do thành phố quản lý, tương ứng 1,15 tấn/ngày theo đúng quy định.
Theo khảo sát, 31/2.956 cơ sở y tế tư nhân đã ký hợp đồng thu gom, xử lý chất thải y tế nguy hại với đơn vị có đủ chức năng, với tổng khối lượng thu gom, xử lý là 901 kg/ngày. Một số cơ sở y tế đã, đang áp dụng mô hình xử lý tại chỗ theo công nghệ đốt và công nghệ không đốt.
Theo thông tin từ Sở Y tế Hà Nội, lượng chất thải rắn phát sinh một ngày của các cơ sở do sở y tế quản lý (41 bệnh viện, 30 trung tâm y tế huyện, 14 trung tâm chuyên khoa) khoảng 11 tấn/ ngày.
Tuy nhiên, phần lớn các cơ sở y tế tư nhân, trạm y tế phường, xã việc phân loại, thu gom chưa tốt, thậm chí để lẫn rác y tế nguy hại với chất thải y tế thông thường và rác sinh hoạt… gây ảnh hưởng đến môi trường, sức khỏe người dân.
Trong đó, có 9,249 tấn/ngày là chất thải rắn y tế thông thường 1,842 tấn/ngày là chất thải rắn y tế nguy hại. Các trạm y tế xã/phường/thị trấn trung bình mỗi ngày thải ra từ 0,1 – 0,5 kg chất thải rắn y tế nguy hại và 1 – 4 kg chất thải rắn y tế thông thường.
Theo ước tính, đến năm 2020, tổng lượng chất thải y tế phát sinh một ngày trên địa bàn Hà Nội là 15,8 tấn/ngày, trong đó khối lượng chất thải y tế nguy hại là 3,16 tấn/ngày.
Theo UBND TP Hà Nội, đến năm 2020, 100% chất thải rắn y tế nguy hại được thu gom, xử lý đạt quy chuẩn; 100% các bệnh viện, trung tâm y tế do thành phố quản lý có hệ thống xử lý đạt chuẩn ra môi trường; 100% các cơ sở y tế phải có hệ thống phân loại, thu gom, lưu giữ chất thải y tế nguy hại theo quy định…
Năm 2025, 100% chất thải y tế nguy hại (rắn, lỏng) tại các cơ sở y tế trên địa bàn TP Hà Nội được thu gom, xử lý đạt chuẩn môi trường.
T ổng quan về các cơ sở y tế trên địa bàn TP Hà Nội
Hiện nay, TP Hà Nội có tổng cộng 3.676 cơ sở y tế:
Các cơ sở y tế Trung ương: Tổng số 46 cơ sở; trong đó có 25 BV đa khoa và chuyên khoa do Bộ Y tế quản lý; 21 BV và trung tâm khám chữa do các bộ, ngành khác quản lý.
Các cơ sở y tế tuyến thành phố, gồm: 41 BV đa khoa, chuyên khoa và 19 trung tâm chuyên khoa bao gồm các lĩnh vực y tế dự phòng, chăm sóc sức khỏe sinh sản, kiểm dịch y tế quốc tế, giám định y khoa…
Các cơ sở y tế tuyến quận/huyện/thị xã: 30 trung tâm. Phường/xã/thị trấn: 585 trạm y tế. Cơ sở y tế tư nhân, gồm: 2.956 cơ sở, trong đó có 35 bệnh viện, 155 phòng khám đa khoa, 2.766 phòng khám chuyên khoa.
Trần Hòa
Theo GDTĐ
Giảm thiểu chất thải y tế
Chất thải y tế là chất thải phát sinh trong quá trình hoạt động của các cơ sở y tế bao gồm: chất thải lây nhiễm, chất thải y tế nguy hại không lây nhiễm, chất thải y tế thông thường và nước thải y tế.
Đại diện Sở Y tế và lãnh đạo các cơ sở y tế trong tỉnh ký cam kết giảm thiểu chất thải nhựa trong ngành Y tế
Nhằm hạn chế tối đa sự phát sinh chất thải y tế, ngành Y tế nói chung và các cơ sở y tế đã và đang đưa ra nhiều giải pháp để quản lý, xử lý tốt chất thải y tế, góp phần bảo vệ môi trường và hướng đến một cộng đồng “xanh” hơn.
* Hơn 6,5 ngàn tấn chất thải từ các cơ sở y tế mỗi năm
Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho hay, cả nước có khoảng 13 ngàn cơ sở y tế, hằng năm điều trị nội trú cho gần 150 triệu lượt bệnh nhân và hơn 450 triệu lượt bệnh nhân điều trị ngoại trú. Mỗi năm, toàn ngành Y tế phát sinh khoảng 21,3 ngàn tấn chất thải y tế nguy hại và hơn 116 ngàn tấn chất thải sinh hoạt khác.
Chất thải trong ngành Y tế phát sinh từ các hoạt động chuyên môn y tế như: bao bì, dụng cụ bao gói, chứa, đựng thuốc, hóa chất, trang thiết bị, vật tư, vật liệu… Bên cạnh đó là khối lượng lớn rác thải sinh hoạt dùng một lần để bao gói, sử dụng cho mục đích ăn uống, sinh hoạt của bệnh nhân, người nhà bệnh nhân, nhân viên y tế…
Tại Đồng Nai, tổng lượng chất thải phát sinh của các cơ sở y tế trên địa bàn vào năm 2018 là hơn 6,5 ngàn tấn, trong đó 17 bệnh viện, 5 phòng khám đa khoa có giường bệnh nội trú phát sinh hơn 4,7 ngàn tấn; các trung tâm y tế và 170 trạm y tế xã, phường, thị trấn phát sinh hơn 1,3 ngàn tấn, còn lại là tại các cơ sở khám chữa bệnh tư nhân. Trong số này, chất thải y tế nguy hại khoảng 2,5 tấn/ngày đêm.
Ngoài ra, khối lượng nước thải y tế phát sinh trong toàn tỉnh khoảng hơn 6 ngàn m3/ngày đêm, trong đó 17 bệnh viện thải ra hơn 4,5 ngàn m3/ngày đêm. Các trung tâm y tế tuyến tỉnh và tuyến huyện thải ra hơn 1,2 ngàn m3/ngày đêm. Các cơ sở y tế tư nhân thải 120 m3/ngày đêm, còn lại là các trạm y tế.
Theo Phó giám đốc Sở Y tế Lê Quang Trung, cùng với sự phát triển của các cơ sở y tế cả về quy mô lẫn việc thực hiện thêm nhiều kỹ thuật mới, kỹ thuật cao, lượng bệnh nhân khám, chữa bệnh đông nên hằng năm lượng chất thải phát sinh của ngành Y tế cũng tăng theo. Ngoài ra, tính ưu việt của các sản phẩm nhựa dùng một lần trong y tế như: bơm kim tiêm dùng một lần hay dụng cụ, thiết bị dùng một lần trong phẫu thuật, xét nghiệm gồm: găng tay vô trùng, chai, lọ, ống đựng bệnh phẩm… (góp phần loại trừ, giảm thiểu nhiều nguy cơ lây nhiễm, bảo đảm các hoạt động chuyên môn y tế được thực hiện đúng theo quy định, nhất là những công việc đòi hỏi nghiêm ngặt về vô trùng, an toàn, an ninh sinh học) cũng là một trong những nguyên nhân khiến các cơ sở y tế tăng cường sử dụng và làm phát sinh lượng chất thải y tế lớn.
* Những việc có thể làm ngay
Để giảm thiểu chất thải trong ngành Y tế, từ năm 2015, Bộ Y tế và Bộ Tài nguyên – môi trường đã ban hành Thông tư liên tịch số 58 quy định về quản lý chất thải y tế. Phó giám đốc Sở Y tế Lê Quang Trung cho hay, thực hiện Thông tư này định kỳ 6 tháng/lần, Sở Y tế đều tổ chức kiểm tra việc thực hiện, tuân thủ quy chế quản lý chất thải rắn tại các cơ sở y tế; đồng thời tổ chức triển khai tập huấn cho các đơn vị thực hiện theo đúng quy định về quản lý và thu gom chất thải y tế.
Cũng theo lãnh đạo Sở Y tế, ngoài những vật tư, trang thiết bị y tế, thuốc men phục vụ trực tiếp cho công tác khám, chữa bệnh cho người dân cần phải thực hiện giảm có lộ trình, việc hạn chế chất thải y tế là rác thải thông thường có thể giảm được ngay.
Để làm được điều đó, việc trước tiên mà các cơ sở y tế cần làm là tuyên truyền nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi, thói quen cho nhân viên y tế, bệnh nhân, người nhà bệnh nhân.
Thực hiện chỉ đạo của Bộ Y tế về giảm thiểu chất thải nhựa trong ngành Y tế, Sở Y tế đã tổ chức tuyên truyền cho cán bộ, công chức và người lao động trong ngành dọn dẹp vệ sinh, thu gom rác thải, treo băng rôn tại các cơ sở y tế. Đồng thời, phát động phong trào chống rác thải nhựa đến 212 đơn vị trực thuộc thông qua việc tổ chức tập huấn, hướng dẫn phân loại chất thải nhựa. Kết quả, đã thu gom được hơn 5,1 tấn chất thải nhựa, ký cam kết thực hiện giảm thiểu chất thải nhựa với các bệnh viện, trung tâm y tế trong tỉnh.
Phó giám đốc Bệnh viện đa khoa Đồng Nai Đinh Cao Minh cho hay, mỗi ngày bệnh viện điều trị cho gần 2 ngàn bệnh nhân nội trú và khám bệnh cho khoảng 4-6 ngàn bệnh nhân ngoại trú. Với lượng bệnh nhân đông nên mỗi ngày lượng chất thải y tế, rác thải sinh hoạt của bệnh viện rất nhiều. Trước tiên là các túi ny-lông đựng thuốc, vỉ thuốc, chai dịch truyền. Những chất thải nhựa này không thể giảm ngay được vì còn lệ thuộc vào các công ty cung cấp thuốc, vật tư y tế, cần có sự chung tay của cả hệ thống.
Người nhà bệnh nhân tại Bệnh viện đa khoa Đồng Nai sử dụng các hộp đựng cơm có thể sử dụng nhiều lần thay thế những hộp xốp sử dụng một lần
Những chất thải nhựa có thể giảm được ngay như: các hộp xốp đựng cơm cho bệnh nhân, người nhà bệnh nhân, nhân viên y tế, các chai nhựa đựng nước uống, ống hút nhựa. Bệnh viện có chủ trương từ nay trở đi sẽ hạn chế sử dụng các chai nước bằng nhựa trong các cuộc họp, giao ban hằng ngày, thay vào đó là các bình nước, ly nước bằng thủy tinh, sành sứ.
Bệnh viện sẽ lựa chọn Các đơn vị cung cấp thức ăn và tăng cường cung cấp thức ăn trong các vật dụng sử dụng nhiều lần cho bệnh nhân, người nhà bệnh nhân, nhân viên y tế nhằm hạn chế việc bệnh nhân, người nhà bệnh nhân, nhân viên y tế ra ngoài mua thức ăn đựng trong các hộp xốp mang vào bệnh viện sử dụng. cho bệnh nhân, người nhà bệnh nhân, nhân viên. Mặt khác, thay vì phát thuốc, đựng thuốc vào các túi ny-lông cho bệnh nhân như hiện nay, bệnh viện sẽ thực hiện đựng thuốc vào các túi giấy.
Trong khi đó, bác sĩ Phan Văn Huyên, Giám đốc Bệnh viện đa khoa khu vực Long Khánh cho biết, mỗi ngày bệnh viện phát sinh khoảng 1,5 tấn rác thải. Sau khi ký cam kết giảm thiểu chất thải nhựa với Sở Y tế mới đây, bệnh viện đã tiến hành treo các băng rôn, áp phích ở những nơi có đông người với những khẩu hiệu vận động nhân viên y tế, bệnh nhân và người nhà bệnh nhân hạn chế tối đa việc sử dụng các vật dụng làm phát sinh chất thải nhựa, thay thế bằng bằng các vật dụng làm từ giấy, thủy tinh, những vật dụng dùng được nhiều lần thay vì các hộp xốp, túi ny-lông.
* Giảm chất thải là vật tư y tế theo lộ trình
Tại hội nghị trực tuyến Giảm thiểu chất thải nhựa trong ngành Y tế mới đây, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến đề nghị người đứng đầu các cơ quan, đơn vị, cơ sở y tế ở 63 tỉnh, thành phố trong cả nước cần tăng cường tuyên truyền, tập huấn, hướng dẫn nâng cao nhận thức, thay đổi hành, vi thói quen sử dụng túi ny-lông khó p.hân h.ủy, sản phẩm nhựa dùng một lần cho nhân viên y tế, bệnh nhân, người nhà bệnh nhân…; phát động phong trào thi đua, phát hiện và biểu dương, khen thưởng các đơn vị, cá nhân có thành tích xuất sắc; rà soát, đ.ánh giá nguồn phát sinh, số lượng, chủng loại chất thải nhựa, xây dựng kế hoạch kèm theo lộ trình cụ thể thực hiện giảm thiểu chất thải nhựa tại đơn vị đảm bảo hiệu quả, khả thi và đạt chất lượng dịch vụ y tế.
Các Sở Y tế cũng đưa tiêu chí giảm thiểu chất thải nhựa để đ.ánh giá bệnh viện xanh – sạch – đẹp. Trong công tác đấu thầu, mua sắm trang thiết bị vật tư tiêu hao và các dụng cụ, cần hạn chế tối đa các sản phẩm dùng một lần.
Cũng tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên – môi trường Trần Hồng Hà cho biết, những sản phẩm nhựa dùng một lần đã từng là những vật dụng mang tính tiện lợi cho người dân. Nhưng đã đến lúc chúng ta nên thay đổi thói quen này để xây dựng một thế giới xanh – sạch hơn. Để làm được điều này không dễ, ngoài quyết tâm, nỗ lực hạn chế chất thải nhựa của người dân cần tính đến khả năng cung ứng các sản phẩm thay thế thân thiện với môi trường. Những sản phẩm này cũng cần phải đáp ứng các nhu cầu về chủng loại, mặt hàng, số lượng, giá thành… để người dân có nhiều cơ hội để lựa chọn.
Khẳng định ngành Y tế Đồng Nai sẽ hưởng ứng và thực hiện giảm thiểu chất thải nhựa trong các cơ sở y tế, Phó giám đốc Sở Y tế Lê Quang Trung cho hay, những việc có thể làm ngay sẽ được Sở Y tế chỉ đạo các đơn vị thực hiện. Riêng về vấn đề vật tư y tế cần có lộ trình đồng bộ từ phía Bộ Y tế cho đến các nhà sản xuất, cung cấp thuốc, vật tư y tế. Trong khi chờ chủ trương của cấp trên thì trong những lần tổ chức đấu thầu thuốc, Sở Y tế sẽ chú trọng tiêu chí giảm thiểu chất thải nhựa để xét chọn nhà thầu.
Hạnh Dung
Theo Đongnai
