Bệnh đái tháo đường được xếp vào 1 trong 4 loại bệnh không lây nhiễm chính và cũng là nguyên nhân gây t.ử v.ong hàng đầu trên thế giới cũng như tại Việt Nam.
Theo số liệu của Liên đoàn đái tháo đường thế giới (IDF) năm 2019, Việt Nam có tới 3,8 triệu người đang chung sống với bệnh đái tháo đường nhưng có đến 5,3 triệu bệnh nhân mắc t.iền đái tháo đường, gấp 1,4 bệnh nhân đái tháo đường.
Điều đáng báo động, tỷ lệ người không biết mình mắc t.iền đái tháo đường rất cao. Dự báo đến năm 2045, số lượng bệnh nhân t.iền đái tháo đường ở Việt Nam sẽ tăng gần 50%, tức lên đến gần 8 triệu người.
T.iền đái tháo đường – “kẻ thù thầm lặng”
Đến khám tại Bệnh viện Nội tiết Trung ương, anh Phạm Văn Mạnh (42 t.uổi, ở Hà Nội) bất ngờ được bác sĩ thông báo mình mắc đái tháo đường tuyp 2. Anh Mạnh cho biết, cách đây hơn 2 năm, anh đã có những triệu chứng của t.iền đái tháo đường nhưng không nghĩ mình lại mắc bệnh này nên không chú ý. Giống anh Mạnh, nhiều bệnh nhân khi tới đây khám đã bị “sốc” khi được chẩn đoán bị đái tháo đường tuyp 2 đã có biến chứng sang mắt, mà trước đó họ có cả quá trình t.iền đái tháo đường nhưng không biết.
Người dân chủ động tầm soát sớm t.iền đái tháo đường.
PGS.TS Trần Hữu Giàng, Chủ tịch Hội Nội tiết và Đái tháo đường Việt Nam cho biết, đái tháo đường là một gánh nặng bệnh tật đang gia tăng tại Việt Nam khi gây ra nhiều biến chứng như nhồi m.áu cơ tim, đột quỵ, suy thận, mù lòa, cụt chi… Số liệu từ nhiều nghiên cứu cũng cho thấy, 11% người t.iền đái tháo đường sẽ tiến triển thành đái tháo đường mỗi năm 15-30% người t.iền đái tháo đường sẽ mắc đái tháo đường trong vòng 5 năm, ước tính con số này lên đến 50% trong vòng 10 năm và tổng cộng 70% người t.iền đái tháo đường sẽ thành đái tháo đường thực sự.
Tuy nhiên, theo ông Giàng, rất ít người có thể nhận biết đầy đủ về t.iền đái tháo đường cũng như có thể sớm nhận biết mình mắc t.iền đái tháo đường. Ở quốc gia phát triển như Mỹ, cứ 3 người trưởng thành sẽ có 1 người mắc t.iền đái tháo đường nhưng có đến 90% số người mắc t.iền đái tháo đường không biết mình mắc bệnh. Còn tại Việt Nam, theo kết quả điều tra năm 2015 của Bộ Y tế, 68,9% người tăng đường huyết chưa được phát hiện.
Cần chiến lược ngăn chặn căn bệnh này
Ngày 14/11 hàng năm được chọn là Ngày đái tháo đường thế giới, đây là dịp để chúng ta đẩy mạnh công tác tuyên truyền để người dân nhận thức rõ tầm quan trọng của bệnh đái tháo đường, có những kế hoạch thăm khám sức khỏe định kỳ nhằm phát hiện sớm t.iền đái đường đường.
Chiến lược quốc gia về phòng chống bệnh không lây nhiễm giai đoạn 2015 – 2025 cũng nêu rõ mục tiêu hạn chế sự gia tăng tỷ lệ người t.iền bệnh, mắc bệnh, tàn tật và t.ử v.ong sớm tại cộng đồng do các bệnh ung thư, tim mạch, đái tháo đường, phổi tắc nghẽn mạn tính và viêm phế quản. Trong đó có vạch ra mục tiêu khống chế tỷ lệ t.iền đái tháo đường dưới 16% ở người 30-69 t.uổi.
Với bệnh không lây nhiễm, đặc biệt là đái tháo đường, nguy cơ bệnh tim mạch gia tăng có thể từ 15 năm trước khi chẩn đoán đái tháo đường. Vì thế, việc phát hiện sớm ở giai đoạn t.iền bệnh có ý nghĩa rất quan trọng trong việc giảm tỷ lệ người mắc, giảm nguy cơ bệnh tiến triển nặng.
Nhiều người phát hiện bệnh tiểu đường nhờ khám sức khỏe tổng quát
Bác sĩ khuyến cáo cần khám tầm soát đái tháo đường để điều trị, dự phòng sớm tránh để chuyển sang giai đoạn nặng hơn.
Đo đường huyết – ẢNH: SHUTTERSTOCK
Bác sĩ chuyên khoa 2 (BS.CK2) Đinh Thị Xuân Mai (Khoa Khám bệnh, Bệnh viện Hoàn Mỹ Sài Gòn, TP.HCM), cho biết như trên tại hội thảo khoa học diễn ra vào ngày 17.10.
Theo bác sĩ Xuân Mai, từ tháng 1.2010 đến tháng 8.2020, Bệnh viện Hoàn Mỹ Sài Gòn nghiên cứu 248 người trên 45 t.uổi đến khám sức khỏe tổng quát, thực hiện tầm soát đái tháo đường.
Kết quả xét nghiệm cho thấy có 7,3% người bị đái tháo đường và hơn 39% người bị t.iền đái tháo đường (có rối loạn về đường hoặc đường tăng).
Các yếu tố liên quan đến đái tháo đường và t.iền đái tháo đường là t.uổi cao, ít hoạt động thể lực, tăng huyết áp, t.iền sử gia đình có người bị đái tháo đường, t.iền sử đái tháo đường thai kỳ, thừa cân, chế độ dinh dưỡng…
Cũng theo bác sĩ Xuân Mai, tại Việt Nam có 3,78 triệu người mắc bệnh đái tháo đường và 5,3 triệu người rối loạn đường.
Bác sĩ Xuân Mai khuyến cáo cần tầm soát để phát hiện đái tháo đường và t.iền đái tháo đường sớm, từ đó có kế hoạch điều trị, dự phòng làm chậm tiến triển thành đái tháo đường loại 2 và các biến chứng về mạch m.áu.
