Ợ chua xảy ra khi các chất từ dạ dày trào ngược lên thực quản hoặc ống tiêu hóa, gây ra cảm giác nóng rát ở khu vực dưới xương ức. Hiểu rõ nguyên nhân tại sao bị ợ chua là điều cần thiết để có những biện pháp điều trị hiệu quả. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin cần thiết để bạn nắm rõ hơn về chứng ợ chua và cách phòng ngừa một cách hiệu quả.
1. Chứng ợ chua biểu hiện như thế nào?
Ợ chua gây cảm giác nóng rát khó chịu ở vùng ngực, đôi khi có thể lan lên cổ và họng. Triệu chứng này có thể xuất hiện trong nhiều tình huống khác nhau, như trào ngược axit dạ dày hoặc bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD). Phụ nữ mang thai cũng có thể gặp phải tình trạng này.
Khi gặp phải ợ chua, bạn có thể cảm thấy vị đắng hoặc cảm giác chua ở phía sau họng. Thời gian cảm giác ợ chua có thể kéo dài từ vài phút đến vài giờ. Tình trạng này thường trở nên nghiêm trọng hơn sau bữa ăn hoặc khi nằm xuống ngay sau khi ăn.
Ợ chua là một hiện tượng khá phổ biến, tuy nhiên, nếu bạn thường xuyên bị ợ chua hoặc cảm thấy triệu chứng nghiêm trọng và liên tục, điều này có thể là dấu hiệu của trào ngược axit mãn tính – GERD hoặc các bệnh lý khác liên quan đến thực quản, dạ dày.Trong trường hợp này, nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời.
Ợ chua thường xuất hiện với cảm giác nóng rát ở trung tâm ngực, phía sau xương ức. Khi gặp tình trạng này, người bệnh có thể trải qua các triệu chứng như sau:
– Cảm giác nóng rát tại vùng ngực, có thể kéo dài từ vài phút đến vài giờ.
– Đau ngực khi thay đổi tư thế, chẳng hạn như cúi xuống hoặc nằm.
– Cảm giác nóng rát trong cổ họng.
– Vị chua, đắng, hoặc mặn ở phía sau cổ họng.
2. Nguyên nhân chính gây ra tình trạng ợ chua
Để hiểu tại sao bị ợ chua, bạn cần biết cách thực quản và dạ dày hoạt động. Khi ăn, thức ăn di chuyển xuống một ống dài nối miệng và dạ dày, gọi là thực quản. Ở cuối thực quản có một van, gọi là cơ vòng thực quản dưới. Van này mở ra để thức ăn đi vào dạ dày và sau đó đóng lại để giữ axit và thức ăn trong dạ dày. Bên trong dạ dày, có một hỗn hợp axit mạnh giúp tiêu hóa thức ăn. Dạ dày có lớp bảo vệ để chịu được axit này, nhưng thực quản thì không có.
Ngoài ra, đôi khi cơ vòng thực quản dưới không đóng kín, khiến axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản, gây ra chứng trào ngược axit. Khi điều này xảy ra, bạn có thể cảm thấy nóng rát ở ngực và ợ chua.
Cơ vòng thực quản dưới không đóng kín, khiến axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản
Một số bệnh lý sau có thể giải thích cho bạn tại sao bị ợ chua:
2.1. Tại sao bị ợ chua: Thoát vị Hiatal
Chứng ợ chua có thể do nhiều nguyên nhân, trong đó thoát vị hiatal là một yếu tố quan trọng. Dưới đây là cách thoát vị hiatal gây ra ợ chua:
– Thoát vị hiatal xảy ra khi một phần của dạ dày đẩy lên qua cơ hoành và vào ngực. Cơ hoành là một cơ lớn giúp ngăn cách ngực và bụng. Thông thường, cơ hoành giúp giữ axit dạ dày ở dưới cơ vòng thực quản dưới. Khi thoát vị hiatal xảy ra, cơ vòng thực quản dưới có thể không hoạt động hiệu quả, dẫn đến axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản. Điều này gây ra cảm giác nóng rát ở ngực, thường được gọi là ợ chua.
– Khi dạ dày bị đẩy lên cao hơn vào vùng ngực, áp lực trong dạ dày tăng lên, càng làm cho axit dễ trào ngược hơn. Những người bị thoát vị hiatal thường gặp triệu chứng ợ chua thường xuyên và nặng hơn.
2.2. Tại sao bị ợ chua: Bệnh lý trào ngược dạ dày thực quản (GERD)
Chứng ợ chua thường xảy ra do bệnh lý trào ngược dạ dày thực quản (GERD). GERD là tình trạng mãn tính khi axit dạ dày trào ngược lên thực quản. Thông thường, cơ vòng thực quản dưới (LES) hoạt động như một vách ngăn axit và thức ăn từ dạ dày trào ngược lên. Khi cơ vòng này yếu hoặc không đóng kín, axit dạ dày có thể dễ dàng trào ngược lên thực quản, gây ra cảm giác nóng rát ở ngực, được gọi là ợ chua.
Axit dạ dày có thể kích thích niêm mạc thực quản, gây viêm và đau. Triệu chứng này thường xảy ra sau khi ăn hoặc khi nằm xuống, vì các tư thế này dễ làm cho axit trào ngược lên. Ngoài ợ chua, GERD còn có thể gây ra các triệu chứng khác như ợ hơi, khó nuốt, và ho mãn tính.
GERD có thể do nhiều nguyên nhân, bao gồm: Yếu cơ vòng thực quản dưới (LES), thoát vị hiatal, thừa cân hoặc béo phì, ăn uống không lành mạnh, như ăn nhiều đồ chua, cay và béo,..
Trào ngược dạ dày thực quản là một trong nhiều nguyên nhân giải thích tại sao bị ợ chua
2.3. Tại sao bị ợ chua: Do thói quen ăn uống, sinh hoạt
Chứng ợ chua thường do thói quen ăn uống và sinh hoạt không lành mạnh. Ăn quá no hoặc ăn khuya, sử dụng thực phẩm kích thích như đồ chua, cay, nhiều dầu mỡ, chocolate, cà phê, và nước có ga có thể làm tăng sản xuất axit dạ dày hoặc làm yếu cơ vòng thực quản dưới, gây trào ngược axit. Rượu và nicotine trong thuốc lá cũng làm giãn cơ vòng thực quản dưới, tăng nguy cơ trào ngược.
Thói quen nằm ngay sau khi ăn hoặc ăn quá nhanh làm cho axit dễ dàng trào ngược lên thực quản. Thừa cân hoặc béo phì tăng áp lực trong bụng, làm cho axit trào ngược dễ dàng hơn. Stress và căng thẳng cũng có thể tăng sản xuất axit dạ dày và thay đổi thói quen ăn uống, dẫn đến chứng ợ chua.
Để giảm nguy cơ ợ chua, bạn nên ăn uống đúng giờ, tránh các thực phẩm gây kích thích, giảm cân nếu cần, tránh uống rượu và hút thuốc, không nằm ngay sau khi ăn và ăn chậm rãi. Những thay đổi này có thể giúp ngăn ngừa và giảm thiểu triệu chứng ợ chua.
Ợ chua đôi khi còn do béo phì
3. Chẩn đoán bệnh lý từ triệu chứng ợ chua
Có nhiều câu trả lời cho câu hỏi tại sao bị ợ chua, bởi vậy muốn điều trị ợ chua cần phải chẩn đoán đúng nguyên nhân gây ra biểu hiện này.
Hiện nay, một số phương pháp chẩn đoán nguyên nhân ợ chua có thể kể đến như:
Một số phương pháp chẩn đoán nguyên nhân ợ chua có thể kể đến như:
– Nội soi thực quản-dạ dày sử dụng một ống mỏng có gắn camera để kiểm tra niêm mạc thực quản và dạ dày, phát hiện các tổn thương hoặc viêm nhiễm.
– Đo pH thực quản (pH Monitoring) dùng thiết bị nhỏ được đặt trong thực quản để đo lượng axit trào ngược lên thực quản trong 24 giờ, giúp xác định mức độ nghiêm trọng của trào ngược axit.
– Chụp X-quang thực quản-dạ dày: Cho người bệnh uống dung dịch chứa bari, sau đó chụp X-quang để quan sát hình ảnh dạ dày và thực quản, phát hiện các vấn đề cấu trúc như thoát – Đo áp lực và nhu động thực quản: Sử dụng ống nhỏ để đo áp lực trong thực quản và cơ vòng thực quản dưới, đánh giá hoạt động của các cơ vòng này.
Những phương pháp này giúp bác sĩ xác định nguyên nhân cụ thể tại sao bị ợ chua và đưa ra phương án điều trị hiệu quả. Bệnh nhân cần thăm khám tại các cơ sở y tế uy tín để được chẩn đoán chính xác, từ đó việc điều trị sẽ nhanh chóng và đạt hiệu quả cao hơn.
Lưu ý, các thông tin trên chỉ dành cho mục đích tham khảo và tra cứu, không thay thế cho việc thăm khám, chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh cần tuân theo hướng dẫn của bác sĩ, không tự ý thực hiện theo nội dung bài viết để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
