Thường xuyên bị ợ chua có thể là dấu hiệu của nhiều vấn đề sức khỏe, tuy nhiên ít ai hiểu rõ nguyên nhân gây ra và cách xử trí hiệu quả. Thực thế ợ chua có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi và giới tính. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu sâu hơn về nguyên nhân dẫn đến hiện tượng ợ chua và các biện pháp xử trí hiệu quả.
1. Thường xuyên bị ở chua có thể do nguyên nhân nào?
1.1 Thường xuyên bị ợ chua do trào ngược dạ dày – thực quản (GERD)
Trào ngược dạ dày – thực quản (GERD – Gastroesophageal Reflux Disease) là một bệnh lý phổ biến gây ra hiện tượng ợ chua. Đây là tình trạng xảy ra khi axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản. Các triệu chứng thường gặp của bệnh gồm ợ chua, đau ngực và khó nuốt. Các yếu tố làm tăng nguy cơ trào ngược bao gồm:
– Thừa cân hoặc béo phì: Lượng mỡ dư thừa ở vùng bụng gây áp lực lên dạ dày, đẩy axit trào ngược lên thực quản.
– Mang thai: Thai nhi lớn lên làm tăng áp lực lên dạ dày của mẹ, dễ dẫn đến trào ngược axit.
– Hút thuốc và uống rượu: Cả hai thói quen này đều làm giảm áp lực cơ vòng thực quản dưới, tạo điều kiện cho axit trào ngược.
Trào ngược dạ dày – thực quản là một trong những nguyên nhân gây ợ chua phổ biến.
1.2 Viêm loét dạ dày – tá tràng
Viêm loét dạ dày – tá tràng là tình trạng tổn thương niêm mạc dạ dày hoặc tá tràng (phần đầu của ruột non). Đây là một trong những nguyên nhân chính gây ra hiện tượng ợ chua. Dưới đây là cơ chế bệnh viêm loét dạ dày – tá tràng dẫn đến ợ chua:
– Tăng sản xuất axit dạ dày: Viêm loét làm tăng sản xuất axit dạ dày – loại axit có nhiệm vụ tiêu hóa thức ăn. Khi lượng axit tăng cao, nguy cơ trào ngược axit vào thực quản cũng tăng, gây cảm giác ợ chua.
– Tổn thương niêm mạc dạ dày: Các vết loét làm suy yếu niêm mạc dạ dày, khiến dạ dày dễ bị kích thích bởi axit. Điều này làm cho dạ dày trở nên nhạy cảm hơn và dễ trào ngược axit.
– Rối loạn chức năng cơ thắt thực quản dưới (LES): Viêm loét có thể ảnh hưởng đến hoạt động của cơ thắt thực quản dưới, khiến axit dễ dàng trào ngược lên thực quản, gây ợ chua.
– Tăng áp lực trong dạ dày: Viêm loét có thể gây ra sự co thắt hoặc co bóp không bình thường của dạ dày, làm tăng áp lực bên trong, đẩy axit dạ dày lên thực quản.
– Vi khuẩn H. pylori (Helicobacter pylori): Vi khuẩn H. pylori có thể làm tổn thương niêm mạc dạ dày, kích thích sản xuất axit và gây viêm nhiễm, làm tăng nguy cơ ợ chua.
– Thuốc điều trị viêm loét: Một số loại thuốc điều trị viêm loét, như NSAIDs (thuốc kháng viêm không steroid), có thể làm tăng nguy cơ trào ngược axit và ợ chua.
1.3 Thói quen ăn uống và sinh hoạt không lành mạnh khiến bạn thường xuyên bị ợ chua
Các thói quen ăn uống và sinh hoạt không lành mạnh cũng là nguyên nhân gây ra ợ chua. Một số thói quen xấu bao gồm:
– Thức ăn cay nóng và chua, cà phê, đồ uống có cồn, thuốc lá có thể làm tăng tiết axit dạ dày, đông thời giãn cơ vòng thực quản dưới hoặc tăng áp lực cơ vòng thực quản dưới, dễ dẫn đến hiện tượng trào ngược axit.
– Ăn quá no hoặc ăn nhanh: Khi ăn quá nhiều hoặc ăn quá nhanh, dạ dày phải làm việc nhiều hơn, tiết ra nhiều axit hơn.
– Ăn trước khi đi ngủ: Khi nằm, axit dễ dàng trào ngược lên thực quản hơn so với khi đứng hoặc ngồi.
– Thiếu vận động: Lối sống ít vận động làm tăng nguy cơ béo phì và trào ngược axit.
Ăn đồ cay nóng thường xuyên có thể kích thích dạ dày, thực quản, gây chứng ợ chua.
2. Cách xử trí ợ chua hiệu quả
2.1 Thay đổi thói quen ăn uống
Một trong những biện pháp quan trọng nhất để giảm ợ chua là thay đổi thói quen ăn uống. Bạn nên:
– Tránh các thực phẩm kích thích: Hạn chế ăn đồ cay nóng, chua, đồ chiên rán, cà phê và đồ uống có cồn.
– Ăn từng bữa nhỏ: Thay vì ăn 3 bữa lớn, hãy chia thành 5-6 bữa nhỏ trong ngày để giảm tải cho dạ dày.
– Ăn chậm và nhai kỹ: Điều này giúp dạ dày tiêu hóa thức ăn dễ dàng hơn, giảm tiết axit.
2.2 Điều chỉnh các thói quen sinh hoạt chưa lành mạnh
– Tránh nằm ngay sau khi ăn: Hãy đợi ít nhất 2-3 giờ sau khi ăn mới nằm nghỉ hoặc đi ngủ.
– Nâng cao đầu khi ngủ: Sử dụng gối cao hoặc kê đầu giường để giảm nguy cơ axit trào ngược khi nằm.
– Giảm cân nếu thừa cân: Giảm bớt áp lực lên dạ dày và giảm nguy cơ trào ngược axit.
2.3 Dùng thảo dược
– Nước ép nha đam: Nha đam có tính làm dịu và có thể giảm viêm, giúp giảm triệu chứng ợ chua.
– Gừng: Gừng có tác dụng chống viêm và có thể giúp làm dịu dạ dày, giảm cảm giác ợ chua.
– Mật ong: Mật ong có tính kháng khuẩn và chống viêm, có thể giúp làm lành các tổn thương ở thực quản do trào ngược axit.
2.3 Sử dụng thuốc và các biện pháp y tế khác
Một số loại thuốc và thực phẩm hỗ trợ tiêu hóa có thể làm giảm triệu chứng ợ chua:
– Thuốc kháng axit: Có thể sử dụng các loại thuốc kháng axit như antacid để trung hòa axit trong dạ dày. Tuy nhiên, không nên lạm dụng thuốc mà cần tuân theo hướng dẫn của bác sĩ.
– Thuốc giảm tiết axit: Một số loại thuốc như H2 receptor blockers hoặc proton pump inhibitors (PPI) giúp giảm tiết axit trong dạ dày.
– Men tiêu hóa: Một số sản phẩm như probiotics hoặc enzyme tiêu hóa có thể giúp cải thiện chức năng tiêu hóa và giảm triệu chứng ợ chua.
Nếu các biện pháp điều trị trên đây không hiệu quả, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời, bác sĩ có thể xem xét các phương pháp can thiệp, phẫu thuật cần thiết để khắc phục vấn đề trào ngược axit.
Để điều trị ợ chua đúng cách, người bệnh cần thăm khám để xác định nguyên nhân và mức độ bệnh.
3. Chẩn đoán nguyên nhân gây ợ chua thường xuyên
Để tiến hành điều trị ợ chua đúng cách, cần xác định đúng nguyên nhân gây ợ chua bằng cách thăm khám với chuyên gia. Khám với chuyên gia, bệnh nhân sẽ được hỏi triệu chứng, khai thác tiền sử bệnh, thói quen ăn uống sinh hoạt và chỉ định bệnh nhân làm một số phương pháp chẩn đoán như:
– Nội soi tiêu hóa: Một ống mềm có gắn camera được đưa vao thực quản, dạ dày để kiểm tra trực tiếp tổn thương bên trong các cơ quan này.
– X-quang ngực và thực quản: Chụp X-quang được dùng để phát hiện các vấn đề cấu trúc hoặc tổn thương ở thực quản và dạ dày.
– Đo HRM thực quản: Chẩn đoán các bệnh lý thực quản, đặc biệt là các bệnh liên quan đến rối loạn nuốt như là hẹp thực quản, viêm thực quản.
– Đo pH thực quản: Đo lượng axit trào ngược lên thực quản để xác định mức độ nghiêm trọng của bệnh GERD.
Bệnh viện ĐKQT Thu Cúc là một trong số ít đơn vị y tế triển khai dịch vụ đo HRM thực quản độ phân giải cao và máy đo pH thực quản 24h vào quá trình thăm khám với hệ thống thiết bị được nhập khẩu từ Mỹ. Bên cạnh đó, các công nghệ nội soi hiện đại như NBI, MCU; kỹ thuật chụp X-quang kỹ thuật số… giúp chẩn đoán nguyên nhân khiến bạn thường xuyên bị ợ chua và phát hiện các bệnh lý khác. Các phương pháp được hướng dẫn và thực hiện bởi đội ngũ bác sĩ, kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm cho kết quả chính xác và định hướng điều trị tối ưu.
Lưu ý, các thông tin trên chỉ dành cho mục đích tham khảo và tra cứu, không thay thế cho việc thăm khám, chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh cần tuân theo hướng dẫn của bác sĩ, không tự ý thực hiện theo nội dung bài viết để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
